طراحي عمليات
طراحي عمليات
» طرح مانور
» آخرين شناسايي از دشمن
» رفع ابهامات
» سازمان رزم
» در آستانه عمليات
طرح مانور
در پي بحثهايي که درباره مانور عمليات انجام گرفت، با توجه به بيش از 200 گردان نيرويي که سپاه در اختيار داشت، کليات طرح اوليه مانور تهيه شد و سپس طي جلسات متعددي که با حضور فرماندهان عالي جنگ تشکيل شد، سرانجام تصميم قطعي براي اجراي عملياتي گسترده در شلمچه با همت سپاه پاسداران و عمليات محدودي در منطقه غرب کشور با تلاش ارتش اتخاذ گرديد.
طبق طرح مانور، سه قرارگاه مأمور اجراي عمليات شدند. قرارگاه کربلا با شش لشکر و دو تيپ سپاه مأموريت تصرف، پاکسازي و تأمين منطقه پنج ضلعي و غرب کانال پرورش ماهي را بر عهده داشت. در واقع مأموريت اصلي با هدف تصرف «جاي پا» و فراهم سازي مقدمات عبور قرارگاههاي قدس و نجف به قرارگاه کربلا واگذار شد.
پس از آن قرارگاه قدس مأموريت داشت با تحويل گرفتن خط، ابتدا به پشت نهر دوعيجي و پس از آن به سمت کانال زوجي پيشروي نمايد.
قرارگاه نجف نيز مأموريت داشت پس از اقدام قرارگاه کربلا براي تصرف و تأمين جاي پاي اوليه، با تحويل گرفتن خط در حد فاصل جنوب جاده شلمچه تا جزيره بوارين وارد عمل شود و جناح چپ منطقه را پاکسازي و تأمين نمايد.
آخرين شناسايي از دشمن
با مشخص شدن مأموريت قرارگاه کربلا، نيروهاي شناسايي يگانهاي تحت امر اين قرارگاه به سرعت به شناسايي خطوط دشمن اقدام کردند. در اين امر توجه اصلي به شناسايي عمق آب و پيدا کردن راه کارهاي مناسب براي عبور بود. در نتيجهي اين تلاش، نزديک به 20 راهکار شناسايي شد.
ارتش عراق پس از عمليات کربلاي 4 سنگرهاي تخريب شده خود را ترميم کرد و نيروهاي آسيب ديده خود را که متحمل صدمات زيادي شده بودند، تعويض کرد. منطقه وضعيت عادي داشت و آتش دشمن پس از گذشت چند روز از کربلاي 4 به تدريج سبکتر شده بود. البته دکلهاي ديدهباني و دستگاههاي رازيت فرانسوي دشمن همچنان فعال بود و تحرکات نيروهاي خودي را در عمق، با حساسيت دنبال ميکرد.
رفع ابهامات
به رغم تلاشهايي که بلافاصله پس از عمليات کربلاي 4 آغاز و طي يک هفته به طور گسترده و جدي انجام شده بود، مجددا باحضور فرمانده عالي جنگ، ابهاماتي که همچنان درباره ميزان هوشياري دشمن، مشکلات و پيچيدگيهاي زمين منطقه و دشواريهاي شکستن خط، پاکسازي، تصرف و تأمين منطقه وجود داشت، بررسي گرديد.
سرانجام پس از برگزاري يک جلسه پنج ساعته با حضور کليه مسئولان و فرماندهان قرارگاهها و يگانهاي سپاه، اجراي عمليات قطعي شد. در اين خصوص محسن رضايي در آخرين جلسه با فرماندهان قرارگاهها، درباره اجراي عمليات گفت:
«ما الآن در وضعيتي هستيم که بايد به سرعت بر خودمان غلبه کنيم تا از اين وسوسههاي جانبي خود را نجات بدهيم. اگر بخواهيم از خسارات بيشتر جلوگيري کنيم، فقط بايستي با تمام قدرت و با تمام قوا و قبول هر مسئلهاي، خلجانهايي را که در فکر و افکارمان هست بيرون بريزيم. تنها راهحلي که برادران بايد در نظر داشته باشند اين است که با يک روحيه ايثارگرانهاي، هم صداقتمان را به امام نشان بدهيم و هم انشاءالله به خداوند متعال نشان بدهيم و ثابت کنيم که ما واقعا براي آخرتمان ميجنگيم و نه براي هيچ مسئله ديگر...» [1] .
بدين ترتيب در طول جنگ تحميلي براي اولين بار چنين عمليات گسترده و پيچيدهاي را به اين نحو و با اين زمان کوتاه (12 روز) سپاه پاسداران انقلاب اسلامي طرحريزي کرد و براي اجرا آماده شد.
سازمان رزم
سازمان سپاه براي عمليات کربلاي 5 به شرح زير تعيين گرديد. البته اين سازمان رزم در هنگام اجراي عمليات به دليل پارهاي از مسائل تغيير کرد.
قرارگاه کربلا: لشکرهاي 33 المهدي (عج)، 10 سيدالشهدا (ع)، 19 فجر، 25 کربلا، 31 عاشورا و 41 ثارالله (ع) و تيپهاي 18 الغدير و 48 فتح.
قرارگاه قدس: لشکرهاي 14 امام حسين (ع)، 8 نجف اشرف، 32 انصار الحسين (ع)، 7 وليعصر (عج) و 27 محمد رسول الله (ص) و 44 قمر بنيهاشم (ع).
قرارگاه نجف: لشکرهاي 5 نصر، 17 علي بن ابيطالب (ع)، 105 قدس، 155 ويژه شهدا، 21 امام رضا (ع) و تيپهاي حضرت ابوالفضل (ع)، 29 نبي اکرم (ص) و 12 قائم (عج).
در آستانه عمليات
در ادامه تلاشهاي گسترده و فشردهاي که براي پاي کار رفتن يگانها و کسب آمادگي براي عمليات انجام گرفت، در آستانه عمليات، قبل از شروع درگيري، فرماندهي سپاه مسائل گوناگوني را براي افزايش ميزان آمادگي و درصد احتمال موفقيت پيگيري کرد از جمله:
1 - بررسي و تکميل مانور يگانها: فرماندهي سپاه تأکيد داشت که در مراحل اوليه عمليات، تصرف دو سرپل در موفقيت و تداوم عمليات نقش اساسي دارد: يکي در غرب کانال ماهي و ديگري در غرب تقاطع جاده شلمچه و دژ مرزي معروف به پنج ضلعي. سرپل «کانال ماهي» بيشتر به اين دليل مورد توجه بود که پيشروي به طرف نهر جاسم در منطقه «پنج ضلعي» تضمين بيشتري داشته باشد.
2 - نيروي زرهي: اگر چه تصميمگيري براي به کارگيري نيروي زرهي، در مقايسه با ساير مسائل، اندکي با تأخير انجام گرفت، اما سرانجام پس از بررسي طرح مانور، تلاش مضاعفي در کيفيت و چگونگي هماهنگي با يگانهاي عمل کننده انجام پذيرفت تا هنگام عمليات مشکلي ايجاد نشود.
3 - آتش توپخانه: با توجه به ترديدي که در ميزان هوشياري دشمن و ضعفهايي که در زمينه آمادگي يگانها وجود داشت، اتکا بر آتش فزوني مييافت. بر همين اساس، فرمانده سپاه در جلسهاي با فرمانده گروه توپخانه 15 خرداد، وي را نسبت به گروههاي حساس، به ويژه پوزه کانال دقيق توجيه کرد. همچنين، به منظور آمادگي بيشتر قرارگاههاي قدس و نجف براي تمرکز آتش، با فرماندهان اين دو قرارگاه هماهنگي و توصيههاي لازم انجام پذيرفت.
4 - پشتيباني: مشکلات مربوط به عقبه، از جمله مسائلي بود که باعث بروز ابهام و ترديد در اجراي عمليات ميگرديد لذا پس از بحث و بررسي، قرارگاههاي عاشوراي 3، 2، 1 و 4 براي پشتيباني تشکيل شد که مديريت عبور را بر عهده داشتند.
5 - هوشياري دشمن: تجربه عمليات کربلاي 4 ايجاد ميکرد که اين بار تحرکات دشمن با دقت بيشتري پيگيري شود و از همين رو، مقرر شده بود که در صورت لزوم فرمانده سپاه شخصا براي توقف عمليات تصميم بگيرد.
طي پيگيريهايي که تا آستانه عمليات انجام گرفت، مسائل گوناگوني از دشمن ديده شد، با اين حال از مجموع تحرکات دشمن در منطقه عملياتي کربلاي 5 تحليل مشخصي ارائه نميشد اما همواره بر اين احتمال تأکيد ميشد که دشمن قصد حمله به فاو را دارد، از سويي اين اميدواري وجود داشت که به محض آغاز درگيري در شلمچه، دشمن در صورتي که قصد حمله به فاو را هم داشته باشد، صرف نظر کرده خود را براي پاسخگويي به تک ايران در شلمچه، آماده کند.
پي نوشته ها :
[1] معاونت سياسي ستاد کل سپاه،بولتن بررسي، شماره 1، اسفند 1366 ص 113و114.
ایران به مانند قالی گلگون و زیبایی است كه طرح و نقش قالی را دلاور مردان و شهدای گلگون كفن نگاشتند و تار و پودش را تك تك زنان و مردان وفادار به خون این عزیزان ، آن را بافتند.